Τι ώρα είναι αυτή; Αυτή είναι μια ερώτηση που αποκλείεται να σου προκαλέσει αμηχανία, εκτός αν σου την κάνει το αφεντικό σου τη στιγμή που φτάνεις στη δουλειά, ο καθηγητής σου τη στιγμή που φτάνεις στο μάθημα, ο κολλητός σου τη στιγμή που φτάνεις στο ραντεβού σας, η μάνα σου τη στιγμή που γυρνάς στο σπίτι (ειδικά αν της έχεις πει ότι θα γυρίσεις πριν τις 11, και είναι 11 παρά το πρωί της μεθεπόμενης π.χ.) ή η γκόμενά σου οποιαδήποτε στιγμή.
Σε γενικές γραμμές, πάντως, οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι πρόκειται για ένα αρκετά βατό ερώτημα. Ένα ερώτημα που θα ευχόσουν να σου σου πέσει στις πανελλήνιες, ξέρω ’γω. Ένα ερώτημα που το ’χεις για πλάκα… μέχρι να βρεθείς στο Βερολίνο, να διασχίσεις τη Budapesterstraße και να προσπαθήσεις να καταλάβεις «τι ώρα είναι αυτή;» κοιτώντας αυτό:
Όταν το πρωτοείδα, το πέρασα για κάποιο installation, μα όχι. Καλά πληροφορημένες πηγές με ενημέρωσαν ότι πρόκειται για ρολόι. Αλλά πώς λειτουργούσε το ρημάδι, τι έδειχνε; Όπως συνειδητοποίησα αρκετή ώρα αργότερα, η αποκρυπτογράφηση δεν είναι αδύνατη. Είναι απλώς δύσκολη και κάπως… χρονοβόρα. Να, δες!
Όπως βλέπεις, λοιπόν (πιο πάνω, και θα δεις και πιο κάτω), το όλον έχει 24 φωτάκια. Κάποια από αυτά είναι αναμμένα, ενώ τα υπόλοιπα αναμένουν να ανάψουν. Επιπλέον, διαβάζεται από πάνω προς τα κάτω και εμφανίζει την ώρα σε 24ωρο format, μέσω συγκεκριμένων πολλαπλασιασμών και προσθέσεων που καλείσαι να κάνεις.
Κάθε ένα από τα τέσσερα κόκκινα φωτάκια της πρώτη γραμμής, αναπαριστά ένα 5ωρο, ενώ τα τέσσερα κόκκινα φωτάκια της δεύτερης γραμμής, αναπαριστούν από μια μονή ώρα το κάθε ένα. Φτάνοντας στην τρίτη γραμμή, περνάμε πλέον στον υπολογισμό των λεπτών. Κάθε ένα από τα φωτάκια, λοιπόν, μεταφράζεται σε ένα 5λεπτο (για ευκολία του ματιού, ανάμεσα στα κίτρινα έχουν μπει και διάφορα κόκκινα, τα οποία αναπαριστούν τέταρτα της ώρας) ενώ τα φωτάκια της τέταρτης και τελευταίας γραμμής μετράνε μονά λεπτά. Το φωτάκι της κορυφής, τέλος, αναβοσβήνει με ρυθμό μια φορά το δευτερόλεπτο, πράγμα απολύτως φυσιολογικό καθώς αναπαριστά τα δευτερόλεπτα (για την ακρίβεια όταν είναι αναμμένο συμβολίζει τα ζυγά δευτερόλεπτα, ενώ όταν είναι σβηστό, τα μονά).
Συνεπώς, ανάμεσα σε εσένα και στην απάντηση του ερωτήματος «τι σκατά ώρα είναι;» στέκουν απλώς τέσσερις απλές μαθηματικές πράξεις, οι οποίες είναι ακριβώς τέσσερις μαθηματικές πράξεις περισσότερες από όσες έχεις συνηθίσει να κάνεις για να μάθεις τι σκατά ώρα είναι: Αρχικά, λοιπόν, πρέπει να πολλαπλασιάσεις τα αναμμένα φωτάκια της πρώτης γραμμής με το πέντε. Στο εν λόγω γινόμενο, πρέπει να προσθέσεις το πλήθος των αναμμένων φώτων της δεύτερης γραμμής. Κάπως έτσι, θα έχεις βρει την ώρα. Για να βρεις και τα λεπτά, θα πρέπει να πολλαπλασιάσεις τα αναμμένα φωτάκια της τρίτης γραμμής με το πέντε και στο γινόμενο που θα προκύψει να προσθέσεις τα αναμμένα φωτάκια της τέταρτης.
Για έλα τώρα να εφαρμόσουμε στην πράξη όσα μάθαμε! Τι ώρα είναι στην παρακάτω φωτογραφία;
Όπως βλέπουμε, στην πρώτη γραμμή είναι αναμμένα 3 φωτάκια, που σημαίνει ότι έχουμε 3x5=15 ώρες. Άρα είναι τουλάχιστον 3 το μεσημέρι. Πάμε στη δεύτερη γραμμή, όπου δεν βλέπουμε αναμμένο φωτάκι, άρα έχουμε 15+0=15 ώρες και εξακολουθεί να είναι τουλάχιστον 3 το μεσημέρι. Περνώντας στα λεπτά, στην τρίτη γραμμή βλέπουμε 4 αναμμένα φωτάκια (για την ακρίβεια τα αναμμένα είναι 3, αλλά για καλή μας τύχη το καμένο βρίσκεται κάπου ανάμεσα στα υπόλοιπα και όχι στο τέλος της σειράς), άρα έχουμε 4x5=20 λεπτά. Τέλος, προσθέτουμε τα δύο λεπτά της τελευταίας γραμμής για να προκύψει το 20+2=22 λεπτά. Καταλήγουμε στο συμπέρασμα, λοιπόν, ότι η ώρα είναι 15:22 και παραβλέπουμε τεχνηέντως το ότι όταν ξεκινήσαμε να την υπολογίζουμε, ήταν ώρα να απαντήσει το Mega στην παντοκρατορία της Ρούλας Κορομηλά, επιστρατεύοντας τον Ανδρέα Μικρούτσικο.
Το εν λόγω ρολόι, που πιθανολογώ ότι αποτέλεσε την έμπνευση για τον στίχο «Τι ώρα είναι δεν θα ρωτήσω», ονομάζεται «Ρολόι της θεωρίας συνόλων» (Mengenlehreuhr). Η πρωτοβουλία για τη δημιουργία του ανήκε στη Γερουσία της πόλης, σχεδιάστηκε από τον Βερολινέζο εφευρέτη και ωρολογοποιό Dieter Binninger και άρχισε να μπερδεύει τον κόσμο στις 17 Ιουνίου του 1975. Αμέσως, μάλιστα, βρήκε θέση στο βιβλίο Γκίνες, καθώς ήταν το πρώτο ρολόι στον κόσμο που υπολόγιζε τον χρόνο με τη χρήση φωτεινών, χρωματιστών περιοχών. Εν τω μεταξύ, αμφιβάλλω αν υπήρξε ποτέ δεύτερο τέτοιο, συνεπώς δεν αποκλείεται να βρίσκεται ακόμα στο βιβλίο των ρεκόρ.
Αρχικά ήταν τοποθετημένο στη συμβολή των οδών Kurfürstendamm και Uhlandstraße, όπου και έμεινε έως το 1995. Σε εκείνη τη φάση, τα εκατοντάδες φωτάκια στον μηχανισμό του ρολογιού, τα οποία καίγονταν συχνά, από τη μια, και η παντελής αδυναμία του περισσότερου κόσμου να εμπεδώσει τον τρόπο λειτουργίας του, από την άλλη, οδήγησαν τη Γερουσία στο συμπέρασμα ότι η διατήρηση του ρολογιού ήταν κάπως χάσιμο χρόνου.
Το Ρολόι της θεωρίας συνόλων βρέθηκε αντιμέτωπο με την απόσυρση. Σώθηκε στο παρά πέντε (την ώρα μας την υπέδειξε κάποιο ΑΛΛΟ ρολόι), ωστόσο, χάρη στην ιδιωτική πρωτοβουλία, οπότε απλώς άλλαξε τοποθεσία. Πλέον, επρόκειτο να μπερδεύει τον κόσμο που περνούσε έξω από το εμπορικό κέντρο Europa Center στην Budapester Straße, εκεί ακριβώς όπου το πέτυχα κι εγώ.
Μέχρι να βρεθώ στον δρόμο του ιδιαίτερου αυτού ρολογιού, τα πιο περίεργα ρολόγια που είχα συναντήσει ποτέ ήταν, OK, αυτά του Dal, και το Παγκόσμιο ρολόι, το οποίο βρίσκεται επίσης στο Βερολίνο, στην Alexanderplatz.
Πρόκειται για ένα διακριτικό ρολόι που ζυγίζει 16 τόνους και έχει ύψος 10 μέτρα. Αποτελείται από ένα περιστρεφόμενο κυλινδρικό μέρος που δείχνει τι ώρα είναι ανά πάσα στιγμή –επίσης σε 24 βάση– σε διάφορες σημαντικές πόλεις ανά τον κόσμο. Στο πάνω μέρος του, δε, έχει ένα απλοποιημένο ηλιακό σύστημα, το οποίο εκτελεί μια ολόκληρη περιστροφή ανά λεπτό. Σε αυτό το ρολόι, που λες, ό,τι και να γίνει, άκρη θα βγάλεις. Το πιο δύσκολο που θα σου συμβεί είναι να μην καταλάβεις με τη μία αν περιστρέφονται οι ώρες, αν περιστρέφεται ο κόσμος ή αν είσαι απλώς μεθυσμένος. Αλλά, ναι, το ρολόι με τα χρωματιστά λαμπάκια εξοβέλισε από τη λίστα των αλλόκοτων ρολογιών όλα τα άλλα, μέσα σε μια στιγμή.
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, με πήρε η νύχτα.
Όπως με ενημέρωναν τα αναμμένα λαμπάκια του ρολογιού η ώρα είχε πάει (3×5=15, 15+2=17, 5×6=30, 30+2=32) 17:32, ενώ όπως με ενημέρωναν τα δικά μου αναμμένα λαμπάκια είχε φτάσει η ώρα να ξεσπάσω κάπου.
Όταν είχα πια πάρει τον δρόμο της επιστροφής, δύο ήταν τα συμπεράσματα τα οποία είχα βγάλει με απόλυτη σιγουριά: Πρώτον, ότι το True detective 1 ήταν εντελώς χάσιμο χρόνου, αν εξαιρέσεις δυο τρία gif…
…και δεύτερον, ότι αυτές που μετράνε περισσότερο δεν είναι οι εύκολες ή οι δύσκολες ώρες. Είναι εκείνες που δεν σε προδίδουν ποτέ.
Ρολόι της θεωρίας συνόλων (έξω από το Europa Center)
Budapester Straße 45
10787, Μίτε, Βερολίνο
Κοντινότερη στάση: Zoologischer Garten (U1, U2, U9, S5, S7, S75)
Και επειδή η ζωή είναι πολύ μικρή για να ψάχνεις τη στάση (του μετρό) που σε εξυπηρετεί καλύτερα, στον χάρτη με τις 334 όμοιές της, το ichlieberlin σε βοηθάει, επισημαίνοντάς τη δ ι α κ ρ ι τ ι κ ά.
