Όχι, δεν πρόκειται για το κοκτέιλ που επιλέγει ε υ λ α β ι κ ά κάθε Βερολινέζος φασαίος που σέβεται τον εαυτό του, αν και θα μπορούσε. Ίσως και θα έπρεπε. Ίσως και να πάρει σάρκα και οστά όπου να ’ναι, είναι πολύ νωρίς για να αποκλείσουμε οτιδήποτε.
Επί του παρόντος πάντως, ο τίτλος του άρθρου έχει να κάνει με μια εκκλησία του 19ου αιώνα: Αυτή των Δώδεκα Αποστόλων, που βρίσκεται στο Σένεμπεργκ. Με μια πρώτη ματιά, μοιάζει με όλες τις υπόλοιπες εκκλησίες του είδους της, όπως ορθώνεται επιβλητική, με τα κοκκινωπά τουβλάκια της, τους οβελίσκους της, το καμπαναριό της, τα παραθυράκια της, όλα τα εκκλησιαστικά της τέλος πάντων.
Μια δεύτερη ματιά, ωστόσο, μπορεί να αποκαλύψει στον προσεκτικό παρατηρητή ένα απρόσμενο μυστικό, ειδικά αν αυτή στραφεί προς τα παράθυρα του ναού.
Αυτά που λες, αποτελούνται από ένα πολύ γνώριμο πράγμα, που δεν έχει καμία σχέση με το τυπικό τζάμι, το οποίο θα περίμενε κανείς να συναντήσει σε ένα παράθυρο. Αντιθέτως, έχει πάρα πολύ μεγάλη σχέση με ένα μπουκάλι τζιν. Ή με μερικές χιλιάδες τέτοια που έχουν καταλάβει ένα προς ένα όλα τα παράθυρα του ναού.
Αυτή η εκκεντρικότητα της συγκεκριμένης εκκλησίας, γεννά αβίαστα διάφορα ερωτήματα, τα περισσότερα παραλλαγές του θεμελιώδους “Γουάτ δε φακ;”, ενώ δεν λείπουν και τα “πώς γίνεται σε μια εκκλησία να πηγαίνουν τόσο πολύ τα τζιν;”, “μήπως τελικά το ένα από τα εκλεκτά μέλη της αγίας τριάδας δεν ήταν πνεύμα αλλά οινόπνευμα;”, “πώς ακριβώς μπορεί να εξασφαλίσει μια εκκλησία τα προς το… τζιν;” και “πόσα τέτοια αστεία μπορεί να κάνει κάποιος προτού κινδυνεύσει σοβαρά με αφορισμό ή/και λιθοβολισμό;”. Αλλά ναι, κατά βάση γουάτ δε φακ ντουντ;
Για να απαντήσουμε, θα χρειαστεί να ταξιδέψουμε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν τα σπασμένα τζάμια ήταν η μικρότερη ζημιά που μπορούσε να πάθει ένα κτίριο από τους αλλεπάλληλους βομβαρδισμούς. Έτσι συνέβη και με την εκκλησία της ιστορίας μας, η οποία, αν και δεν κατεδαφίστηκε, έγινε καλοκαιρινή.
Επειδή παρεμφερή τύχη είχαν και χιλιάδες άλλα κτίρια, το να βρεθούν τζάμια για να επισκευαστούν όλα, αποδείχτηκε αδύνατο. Αδύνατο όμως ήταν και το να μην μπει κάτι στα παράθυρα, ώστε να μη φυσάει πολύ απ’ τα σπασμένα τους τα τζάμια, να μη φυσάει και μπαίνει κρύος ο βοριάς (Πλούταρχος, Υπήρχαν Όρκοι, Track 01). Σε αυτό το σημείο, κάνει γκεστ εμφάνιση στην ιστορία μας η βερολινέζικη ποτοποιία Gilka, οι ιδιοκτήτες της οποίας είχαν την εξαιρετικά φαεινή ιδέα να δωρίσουν στους Δώδεκα Απόστολους καμιά δεκαριά χιλιάδες μπουκάλια τζιν (άδεια, δυστυχώς ή ευτυχώς), ώστε να τοποθετηθούν αυτά στα παράθυρα, αντί για τα παραδοσιακά -και χωρίς καμία ενδιαφέρουσα ιστορία να διηγηθούν, ας είμαστε ειλικρινείς μεταξύ μας- τζάμια.
Θα μπορούσε, λοιπόν, να πει κανείς ότι αυτά τα τζιν ήταν κάθε άλλο παρά “μπόμπες”. Για την ακρίβεια, ήταν μάλλον το αντίδοτο σε αυτές. Συγγνώμη γι’ αυτό, αλλά έπρεπε.
Σιγά-σιγά η εκκλησία των Δώδεκα Αποστόλων άρχισε να αναφέρεται ως “η εκκλησία με τα τζιν” και, ΟΚ, ακόμα και ο πιο ανυποψίαστος αναγνώστης μπορεί να αντιληφθεί ότι η “Βάπτιση” αυτή αποτέλεσε ουσιαστικά και την ταφόπλακα σε κάθε σκέψη για αντικατάσταση των μπουκαλιών, ακόμα και όταν υπήρχαν ξανά τζάμια σε πλεόνασμα. Συνεπώς, κάτι που υποτίθεται ότι θα αποτελούσε προσωρινή λύση, λοιπόν, όχι μόνο μονιμοποιήθηκε αλλά προσέθεσε ένα ακόμα στη μακρά λίστα με τα αξιοθέατα του Βερολίνου που κρύβουν κάποιο μυστικό που δεν το πιάνει το μάτι με την πρώτη, πράγμα που το κάνει ακόμα πιο ερωτεύσιμο στα μάτια μου.
Ακόμα πάντως κι αν το ιστορικό σκέλος δεν σου λέει και πολλά, οι Δώδεκα Απόστολοι αξίζουν μια επίσκεψη για διάφορους άλλους πολύ καλούς λόγους. Για αρχή, είναι εξαιρετικά αντισυμβατική, αγαπάει έμπρακτα τους “αμαρτωλούς” και αποτελεί μια μόνιμη ανοιχτή αγκαλιά για κάθε λογής αποσυνάγωγο. Είμαι, με λίγα λόγια, το αντίθετο ακριβώς από μια εκκλησία που αρέσκεται στο να υψώνει τη σημαία της αγάπης στα λόγια, ενώ στην πράξη χτίζει τείχη μισαλλοδοξίας και φόβου απέναντι σε οτιδήποτε “ξένο” και “διαφορετικό”, όπως αυτές που συναντάμε κατά κόρον στα μέρη μας, κακή ώρα.
Έτσι, η εκκλησία με τα τζιν, διοργανώνει συχνά εκθέσεις, συναυλίες, προβολές ταινιών και διάφορες παρεμφερείς πολιτιστικές εκδηλώσεις. Επιπλέον, από το ξεκίνημα της πανδημίας και έως και σήμερα, συγκεντρώνει και διανέμει σε άπορους, τρόφιμα, ρούχα και είδη πρώτης ανάγκης, 2-3 φορές κάθε εβδομάδα, ενώ στηρίζει έμπρακτα και τις πολυάριθμες σεξεργάτριες που δουλεύουν στην περιοχή.
Κάτι ακόμα που κάνει τους Δώδεκα Απόστολους να ξεχωρίζουν, είναι η ετήσια συναυλία “Classic meets fetish” (για το 2025 έχει προγραμματιστεί για τις 16 Απριλίου), όπου άνδρες με δερμάτινα και vinyl παίζουν κομμάτια κλασικής μουσικής. Ακόμα και ο πάστορας της εκκλησίας, ο Klaus Bornemann, που είναι ανοιχτά γκέι (άρα ίσως και μάστορας και μπράβο του), σκάει με δερμάτινα και το ζει στο φουλ (και ξανά μπράβο του). Όπως είχε δηλώσει κάποια στιγμή σε μια συνέντευξή του κάπου που δεν θυμάμαι πού δυστυχώς, “Αυτή η συναυλία είναι μια πολιτική δήλωση και έχει και πλάκα, ενώ ενισχύει και τα έσοδα του ναού, πράγμα εξαιρετικά χρήσιμο”.
Κι αν κανένα από τα παραπάνω δεν σε έχει κερδίσει, σου έχω το απόλυτο υπερόπλο. Αυτό που αφενός υπογραμμίζει για μια ακόμη φορά την αντισυμβατικότητα της συγκεκριμένης εκκλησίας και του ποιμνίου της, και αφετέρου θα την τοποθετήσει αυτόματα στην πρώτη-πρώτη θέση της λίστας με τα μέρη που θα επισκεφτείς, την επόμενη φορά που θα βρεθείς στο Βερολίνο.
Τελευταίο αλλά όχι έσχατο, λοιπόν, έρχονται τα βιτρό της εκκλησίας, τα οποία αναπαριστούν διάφορα στιγμιότυπα από την Καινή Διαθήκη. Σε κάποιο από αυτά, που λες, απεικονίζεται η γέννηση του Ιησού. Ανάμεσα στα υπόλοιπα ζώα που βρίσκονται στη φάτνη -βόδια, γαϊδούρια κ.λπ.- υπάρχει σε μια γωνίτσα και μια… γάτα, που παρακολουθεί τη φάση διακριτικά.
Στην ίδια συνέντευξή του με πριν, που εξακολουθώ να μη θυμάμαι πού και πότε τη διάβασα, ο πάστορας-μάστορας Bornemann επισήμαινε ότι “Σύμφωνοι, η γάτα δεν είναι βιβλικό ζώο, όμως ο καλλιτέχνης που έφτιαξε τα βιτρό, λάτρευε τις γάτες. Είναι πολύ ωραίο όταν ένας καλλιτέχνης κάνει ασυνήθιστα πράγματα. Ταιριάζει με την εκκλησία μας”.
Σήμερα, η “εκκλησία με τα τζιν” αποτελεί προστατευόμενο μνημείο και πόλο έλξης για πολλούς επισκέπτες. Θρήσκους κάποιες φορές, άθρησκους ενίοτε, θρησκόληπτους, όμως, ποτέ των π ο τ ώ ν. Των τζιν, ειδικότερα.
Η εκκλησία με τα τζιν (Δώδεκα Απόστολοι)
An der Apostelkirche 1,
10783, Σένεμπεργκ, Βερολίνο
Κοντινότερη στάση: Kurfürstenstraße (U1, U3)
