AVUS: Μια πίστα που έμεινε στον δρόμο

Στους ελληνικούς δρόμους είναι εξαιρετικά σύνηθες το να διασταυρώνεσαι με τύπους που νομίζουν οδηγούν σε αγωνιστική πίστα. Μεταφορικά.

Ναι, ΟΚ, δεν εξετάζουμε αυτή τη στιγμή τι φταίει, άλλο είναι το θέμα μας.

Σε έναν συγκεκριμένο βερολινέζικο δρόμο, που λες, ακόμα και νορμάλ να είσαι από πλευράς ανατομίας/ψυχικής υγείας, έχεις κι εσύ κάθε λόγο να νομίζεις ότι βρίσκεσαι σε πίστα. Κι αυτό οφείλεται στο ότι βρίσκεσαι σε μια τέτοια  κ υ ρ ι ο λ ε κ τ ι κ ά . ΟΚ, και μεταφορικά, καθώς μιλάμε για δρόμο, και οι δρόμοι αυτήν ακριβώς τη δουλειά κάνουν: Συμβάλλουν στη  μ ε τ α φ ο ρ ά  πραγμάτων και ανθρώπων από μέρος σε μέρος.

Όλα ξεκίνησαν το 1913, όταν με εντολή του Αυτοκράτορα Γουλιέλμου του Β’, ο οποίος μας έχει απασχολήσει πιο πολλές φορές  από όσες θα φανταζόταν κάποιος στο ξεκίνημα αυτού του blog, άρχισε να κατασκευάζεται στο δάσος Γκρούνεβαλντ (στο οποίο βρίσκεται και το βουνό του διαβόλου, θυμάσαι;) ο πρώτος κατά παραγγελία ευρωπαϊκός αυτοκινητόδρομος, που ήταν ταυτόχρονα και μία αγωνιστική πίστα-πρότυπο, για τα δεδομένα της εποχής. Οι εργασίες διακόπηκαν προσωρινά όταν ξέσπασε ένα γεγονός που έχει μείνει στην ιστορία ως Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, και συνεχίστηκαν το 1919. Η πίστα ολοκληρώθηκε το 1921 και πήρε την ονομασία AVUS, ακρωνύμιο που σχηματίζεται από το Automobil Verkehrs und Übungs Straße, το οποίο σε ελεύθερη απόδοση σημαίνει Δρόμος Κυκλοφορίας και Δοκιμών Αυτοκινούμενων οχημάτων. Τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς φιλοξένησε τον πρώτο της αγώνα. Έκτοτε και για τα επόμενα αρκετά χρόνια, λειτουργούσε ως οδικός άξονας τις καθημερινές και ως πίστα αγώνων αυτοκινήτων και μοτοσικλετών τα σαββατοκύριακα.

Ως σχήμα πίστας, δεν είχε τίποτα το ιδιαίτερο, χαρακτηριστικό το οποίο της εξασφάλιζε κάτι πολύ ιδιαίτερο. Είμαι σίγουρος ότι με έχασες λίγο, οπότε εξηγούμαι. Η AVUS είχε το πιο απλό -σχεδόν αδιάφορο- σχήμα πίστας που μπορεί να φανταστεί ανθρώπινος νους. Θα έλεγα ότι αυτός που τη σχεδίασε βαριόταν πιο πολύ και από αυτόν που έφτιαξε τη γιαπωνέζικη σημαία, αλλά αυτό το αστείο είναι πιο παλιό και από την ίδια την πίστα, οπότε δεν το λέω καν (ή μήπως το είπα μόλις;): Μιλάμε για δυο ευθείες με δύο στροφές «φουρκέτες» στα άκρα τους. Το τίποτα. Βέβαια, οι εν λόγω ευθείες δεν ήταν και τόσο απλές. Είχαν μήκος πάνω από εννέα χιλιόμετρα η κάθε μία, μιας και το συνολικό μήκος της πίστας ήταν κάτι λιγότερο από είκοσι χιλιόμετρα. Για να καταλάβεις τα μεγέθη, το μέσο μήκος μιας πίστας της Formula 1 σήμερα είναι, ξέρω ’γω, κάτι σαν πέντε-έξι χιλιόμετρα.

Τα τεράστια ευθύγραμμα τμήματα της πίστας, εξασφάλιζαν ότι μεταξύ δύο φρεναρισμάτων μεσολαβούσε διάστημα ικανό να σε κάνει να ξεχάσεις κατά πού πέφτει το φρένο ή ακόμα και το ότι οδηγείς. Αυτό, με τη σειρά του, είχε ως αποτέλεσμα να καταγράφονται ασύλληπτα υψηλές ταχύτητες στην AVUS, η οποία γρήγορα έγινε η πιο γρήγορη πίστα του κόσμου. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τη δεκαετία του ’30 κιόλας, σημειώνονταν για πλάκα ταχύτητες αρκετά πάνω από τα 300 χλμ./ώρα, ρεκόρ που επρόκειτο να καταρριφθούν αρκετές δεκαετίες αργότερα.

To 1936, με αφορμή τα εγκαίνια ενός εκθεσιακού κέντρου πολύ κοντά στην AVUS, αναβαθμίστηκε κι αυτή κάπως. Δημιουργήθηκε ένα κτίριο γραφείων, το οποίο ήταν κάτι σαν πύργος ελέγχου του αγώνα και «αρχηγείο» των ομάδων, καθώς επίσης και μια πολύ μεγάλη κερκίδα ακριβώς απέναντι. Ο δρόμος για το μέλλον ανοιγόταν διάπλατα μπροστά στην AVUS. Το ταβάνι της ήταν ο ουρανός. Αυτό το τελευταίο επρόκειτο να αποδειχθεί κάπως ειρωνικό, καθώς όλο και περισσότεροι οδηγοί, στην προσπάθειά τους να σπάσουν τα κοντέρ, έσπαγαν και το υπόλοιπο αυτοκίνητο μαζί και κατέληγαν ακριβώς εκεί.

Ενώ οι φωνές των σκεπτικιστών για τα θέματα ασφαλείας πλήθαιναν όλο και περισσότερο, οι θάνατοι δεν μπορούσαν να πληθύνουν κι άλλο -σχεδόν όποιος έτρεχε σκοτωνόταν, υπήρχαν πρακτικές δυσκολίες, αντιλαμβάνεσαι.

Κάπως έτσι, άρχισαν οι παρεμβάσεις στην πίστα, την οποία έκαναν όλο και πιο μικρή, όλο και πιο αργή, όλο και πιο αδιάφορη. Της στέρησαν το μοναδικό χαρακτηριστικό που την έκανε ξεχωριστή, οδηγώντας στον θάνατο την ίδια την AVUS. Ως φυσική συνέπεια, άρχισαν να γίνονται σε αυτή όλο και λιγότεροι αγώνες, ενώ από το 1975 και μετά λειτουργούσε ως πίστα μια ή δυο φορές τον χρόνο μόνο.

Τον τελευταίο κανονικό αγώνα τον φιλοξένησε το 1998, ενώ την αμέσως επόμενη χρονιά διεξήχθη η αποχαιρετιστήρια κούρσα με τη συμμετοχή αντικών -τόσο με τη μορφή αυτοκινήτων όσο και με τη μορφή οδηγών.

(κάπου εδώ θα μου επιτρέψεις να μιμηθώ κάποιες ταινίες που λίγο πριν τους τίτλους τέλους, μας λένε δυο πραματάκια για το τι απέγιναν οι πρωταγωνιστές μας από το σημείο που τους αφήσαμε μέχρι σήμερα)

Η κερκίδα
Θεωρητικά προστατεύεται ως ιστορικό μνημείο.
Πρακτικά ρημάζει αναξιοποίητη.
Ρημάζει και αφήνεται στα βλέμματα χιλιάδων οδηγών κάθε μέρα.

Ο πύργος ελέγχου
Έχει πια μετατραπεί σε μοτέλ.
Επί της ουσίας, λειτουργεί κυρίως ως Σταθμός Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών.
Επιπλέον, έχει και εστιατόριο, καθώς και 24ωρο μπαρ.

Το χάλκινο μνημείο
Δεν έχουμε πει τίποτα γι’ αυτό ως τώρα -και δεν ξέρω να σου πω και πολλά, φαντάζομαι στήθηκε μετά το κλείσιμο της πίστας για να θυμίζει σε όλους ότι εκεί κάτι, κάπως, κάποτε.
Ωστόσο ο εντοπισμός του θα αποτελέσει κομβικό σημείο στον προσανατολισμό σου, αν ποτέ επιχειρήσεις να επισκεφθείς την AVUS.
Όταν, λοιπόν, το δεις στην προοπτική που δείχνει η φωτογραφία, προσπέρασέ το, στρίψε αριστερά στον δρόμο που βρίσκεται στις πλάτες των δικυκλιστών, και θα με θυμηθείς.

Η πίστα
Πλήρως ενσωματωμένη στο γερμανικό οδικό δίκτυο εδώ και δεκαετίες, πλέον έχει αλλάξει ταυτότητα.
Η επίσημη ονομασία του δρόμου -πια- είναι Α115.
Εκτός από κάποιες πινακίδες, όμως, κανείς δεν τον λέει έτσι.
Όλοι τον ξέρουν και τον θυμούνται ως AVUS. Το έχει κερδίσει αυτό…

Κι ανάμεσα σε όλα αυτά, ένα κομπαρσάκι. Που φαντάζεται ότι θα υπάρχει τρόπος να μην αγαπήσει κάποιος ένα μέρος που έζησε ένδοξα, ξέπεσε πανηγυρικά και ζει παρακμιακά. Εκείνο, πάντως, δεν μπορεί να τον βρει.

AVUS μνημείο – μοτέλ – κερκίδα
Halenseestraße 51
14055, Σαρλότενμπουργκ-Βίλμερσντορφ, Βερολίνο
Κοντινότερη στάση: Westkreuz (S5, S7, S41, S42, S45, S46, S75)

Και επειδή η ζωή είναι πολύ μικρή για να ψάχνεις τη στάση (του μετρό) που σε εξυπηρετεί καλύτερα, στον χάρτη με τις 334 όμοιές της, το ichlieberlin σε βοηθάει, επισημαίνοντάς τη  δ ι α κ ρ ι τ ι κ ά.